Co mówią przepisy na temat przymusowego leczenia
Obowiązujące przepisy dotyczące przymusowego leczenia narkomanii są niestety niejednoznaczne. Przykładowo ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, w rozdziale 4 określa sposób postępowania z osobami uzależnionymi, a w niej art. 25 mówi, że co do zasady leczenie osób uzależnionych od środków odurzających w Polsce jest dobrowolne.
Jednak, nieco inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku problemów z prawem. Otóż artykuł nr 71. Pkt 1. mówi, że w razie skazania osoby uzależnionej (od narkotyków) za przestępstwo pozostające w związku z używaniem środka odurzającego (narkotyku), substancji psychotropowej lub nowej substancji psychoaktywnej (dopalaczy) na karę pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono, sąd zobowiązuje (przymusza) skazanego do poddania się leczeniu narkomanii.
Przymusowe leczenie nieletnich
Natomiast art. 29 niniejszej ustawy w pkt 1a mówi, że nieletni uzależnieni (od narkotyków) umieszczeni w ośrodkach wychowawczych, poprawczakach czy schroniskach dla nieletnich, mają obowiązek poddania się zarządzonemu (przymusowemu) leczeniu narkomanii i rehabilitacji. Zarządzić je może dyrektor danego ośrodka, za zgodą rodzica (przedstawiciela ustawowego), a w razie jej braku za zezwoleniem sądu wykonującego orzeczenie na podstawie opinii biegłego.
A co w przypadku, gdy nieletni nie znajduje się w placówce wychowawczej? W artykule nr 30 tej ustawy można przeczytać, że sąd rodzinny może skierować niepełnoletnią osobę uzależnioną (od narkotyków) na przymusowe leczenie na wniosek rodzica (przedstawiciela ustawowego), krewnych w linii prostej, rodzeństwa lub faktycznego opiekuna albo z urzędu.
Ile trwa przymusowe leczenie narkomanii dla nieletnich? Czasu przymusowego leczenia i rehabilitacji ustawa nie określa z góry, jednak nie może on być jednak dłuższy niż 2 lata, a jeżeli uzależniony ukończy 18 lat, przed zakończeniem przymusowego leczenia narkomanii lub rehabilitacji, sąd rodzinny może je przedłużyć na czas niezbędny do osiągnięcia celu leczenia.
Jak wysłać narkomana na przymusowe leczenie?
Zatem, na podstawie obowiązujących w Polsce przepisów nie jest łatwo wysłać osobę na przymusowe leczenie narkomanii. Nieco łatwiej jednak jest to zrobić w przypadku, gdy osoba jest uzależniona nie tylko od narkotyków, ale i też od alkoholu. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w rozdziale 2 określa postepowanie w stosunku do osób uzależnionych od alkoholu. Artykuły nr 24 i 25 tej ustawy mówią, że osoby uzależnione, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od obowiązku zaspokajania potrzeb rodziny albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny, kieruje się na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego. Na badanie to kieruje gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych właściwa według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby.
Jeżeli żaden powyższych sposobów zorganizowania przymusowego leczenia narkomana się nie uda, ostatecznie można spróbować znaleźć na nie powody w przepisach ustawy o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 1994 r. Przepisy tej ustawy w artykule nr 3 dotyczą nie tylko osób z zaburzeniami psychicznymi, ale także osób wykazujących zaburzenia psychotyczne (również po zażywaniu narkotyków) oraz osób wykazujących inne zakłócenia czynności psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki (np. leczenia narkomanii) niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym lub społecznym. Przepisy te stosuje się odnośnie do pobytu w zakładach leczniczych sprawujących całodobową opiekę psychiatryczną lub odwykową.
Przymusowe leczenie – artykuł nr 18 pkt 1
Zatem przymusowe leczenie wbrew woli osoby można zastosować zgodnie z artykułem nr 18 pkt 1, który mówi, że przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, można stosować tylko wtedy, gdy osoby te dopuszczają się zamachu przeciwko życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby lub bezpieczeństwu powszechnemu, lub w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu.
Podsumowując przepisy dotyczące przymusowego leczenia narkomanii można stwierdzić, że nie jest to takie proste jak w przypadku przymusowego leczenia alkoholizmu, natomiast możliwe do wykonania, pomimo, że powinno być dobrowolne.
Źródło:
Dz. U. 2005 Nr 179 poz. 1485, Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii.
Dz.U. 1982 nr 35 poz. 230, Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Dz.U. 1994 Nr 111 poz. 535, Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego