Narkomania to choroba, którą należy leczyć, ponieważ powoduje wiele negatywnych skutków zdrowotnych i społecznych. Narkomani borykają się nie tylko z fizycznymi i psychicznymi skutkami uzależnienia, ale także z izolacją od rodziny i społeczeństwa, z czasem tracą zdolność do normalnego funkcjonowania i ryzykują przedwczesna śmiercią. Aby tego wszystkiego uniknąć należy jak najszybciej zacząć leczenie narkomana. Istnieją skuteczne metody terapii dla uzależnionych, które mogą im profesjonalnie pomóc odzyskać zdrowie i kontrolę nad życiem.
Ocena stanu psychofizycznego
Leczenie narkomana należy zacząć od rozpoznania uzależnienia (postawienia diagnozy) i oceny jego stanu psychofizycznego. Pozwoli to na opracowanie odpowiedniego planu leczenia i dobór odpowiednich metod, które uwzględnią jego indywidualne potrzeby. Aby zdiagnozować uzależnienie od narkotyków, należy przeanalizować ostatnie 12 miesięcy życia narkomana, a ściślej styl jego zażywania substancji psychoaktywnych i stwierdzić, czy występowały w tym czasie takie objawy jak: silne pragnienie lub przymus zażycia narkotyku, utrata kontroli nad przyjmowaniem narkotyku, występowanie narkotykowego zespołu abstynencyjnego, a także czy nastąpiła zmiana tolerancji (najczęściej wzrostowa), czy zażywał pomimo szkód (zdrowotnych, prawnych, rodzinnych, zawodowych itp.), czy zawęził się u niego repertuar zachowań lub nastąpiła koncentracja życia wokół brania narkotyków. Jeżeli stwierdza się połowę lub więcej z nich można przypuszczać, że osoba jest już uzależniona. Jednak należy pamiętać, że diagnozę może postawić wyłącznie specjalista np. lekarz psychiatra lub terapeuta uzależnień i dopiero po postawieniu diagnozy można rozpocząć leczenie narkomana.
Zapisanie na terapię w ośrodku
Jeżeli jednak narkoman sam wie, że ma problem i chce się poddać leczeniu, to najlepiej je zacząć od zapisania go na terapię w ośrodku uzależnień. Gdy już tam się znajdzie w pierwszej kolejności zostaje poddany testom na obecność substancji psychoaktywnych w organizmie, a następnie ośrodek zaczyna leczenie narkomana od przeprowadzenia odtrucia organizmu z toksyn, czyli od detoksu narkotykowego. Po długotrwałym zażywaniu substancji psychoaktywnych może się pojawić ostre zatrucie (tzw. intoksykacja), jest to stan zaburzenia funkcji psychofizjologicznych (świadomości, procesów poznawczych, spostrzegania, afektu itp.) w stopniu klinicznie istotnym dla jego zdrowia, który jest bezpośrednio związany z przyjmowaniem przez niego substancji odurzających w dawkach mogących wywołać zatrucie. Stan ten może występować z uszkodzeniami ciała i powikłaniami (psychozą, majaczeniem, drgawkami, śpiączką, krwawymi wymiotami itp.).
Leczenie farmakologiczne
Wprowadzone w pierwszej kolejności leczenie farmakologiczne narkomana jest skutecznym i bezpiecznym dla niego narzędziem w procesie zdrowienia. Leki np. przeciwpsychotyczne, uspokajające, zmniejszające ciśnienie itp. mogą pomóc złagodzić objawy odstawienia, zredukować pragnienie zażywania oraz wspomagać stabilizację psychiczną pacjenta. Ważne jest jednak, aby terapia farmakologiczna była przeprowadzana pod ścisłą kontrolą lekarza specjalisty, który monitoruje stan pacjenta i dostosowuje dawkowanie w miarę potrzeb.
Terapia uzależnień
Dopiero po oczyszczeniu organizmu z toksyn pacjent jest gotowy do kolejnego etapu leczenia, czyli terapii uzależnienia, która jest kluczowym elementem całego procesu leczenia narkomana. Poznawczo-behawioralna terapia uzależnień polega na zmianie sposobu myślenia w ślad, za którym dochodzi do zmian w zachowaniu uzależnionego oraz na rozwijaniu u niego konstruktywnych sposobów radzenia sobie z trudnościami w życiu. Terapeuci uzależnień pomagają pacjentom identyfikować wyzwalacze głodu narkotykowego, które są groźne dla ich trzeźwienia, rozwijają umiejętności radzenia sobie z emocjami oraz uczą skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem.
Grupy wsparcia dla uzależnionych
Ostatnim etapem leczenia narkomana jest utrwalenie wprowadzonych podczas terapii zmian w życiu poprzez udział w grupach wsparcia dla uzależnionych. Udział w takich grupach może okazać się bardzo korzystny, ponieważ osoby znajdujące się w podobnej sytuacji mogą podzielić się swoimi doświadczeniami, sukcesami i trudnościami, co tworzy atmosferę zrozumienia i akceptacji. Na tym etapie ważne jest też wsparcie społeczne jakie narkoman powinien otrzymywać od rodziny, przyjaciół i bliskich. Stworzenie mu stabilnego i wspierającego środowiska może mu pomóc w utrzymaniu abstynencji i zwiększaniu motywacji do utrwalenia wprowadzonej zmiany w życiu oraz dostarczyć emocjonalnego wsparcia w trudnych momentach.
Podsumowując leczenie narkomana to złożony proces, który wymaga profesjonalnego i spójnego podejścia do pacjenta, indywidualnego planu terapii dopasowanego do niego oraz wsparcia specjalistów lekarzy i terapeutów, a także bliskich. Najważniejszymi elementami procesu jest najpierw rozpoznanie uzależnienia (diagnoza), następnie detoks narkotykowy (w postaci terapii farmakologicznej), następnie psychoterapia poznawczo-behawioralna uzależnienia, a na końcu wsparcie psychospołeczne oraz udział w grupach wsparcia dla osób uzależnionych. Narkoman musi być gotowy do zmiany i aktywnie uczestniczyć w swoim procesie leczenia i zdrowienia, aby wspólnie z profesjonalistami i bliskimi zbudował solidny fundament do odzyskania zdrowia i normalnego trzeźwego życia.