Apetyt na sól a uzależnienie
Badania pokazują, że apetyt na sól jest powiązany z uzależnieniem od narkotyków
Zespół z Duke University Medical Center i australijskich naukowców odkrył, że uzależniające leki mogły przejąć te same komórki nerwowe i połączenia w mózgu, które służą potężnemu, starożytnemu instynktowi: apetytowi na sól.
Ich badania na gryzoniach pokazują, jak pewne geny są regulowane w części mózgu, która kontroluje równowagę soli, wody, energii, reprodukcji i innych rytmów – podwzgórza. Naukowcy odkryli, że wzorce genów aktywowane przez stymulację instynktownego zachowania, apetytu na sól, to te same grupy genów regulowane przez uzależnienie od kokainy lub opiatów (takich jak heroina).
„Byliśmy zaskoczeni i zadowoleni, widząc, że blokowanie ścieżek związanych z uzależnieniem może silnie wpływać na apetyt na sód” – powiedział współautor, autor dr med. Wolfgang Liedtke, adiunkt medycyny i neurobiologii na Duke University. „Nasze odkrycia mają głębokie i dalekosiężne implikacje medyczne i mogą doprowadzić do nowego zrozumienia nałogów i szkodliwych konsekwencji, gdy żywność powodująca otyłość jest przeładowana sodem”.
„Chociaż instynkty, takie jak apetyt na sól, są w zasadzie genetycznymi programami neuronowymi, mogą ulec znacznej zmianie w wyniku mechanizmów uczenia się i poznania” – powiedział współautor, autor, profesor Derek Denton z Uniwersytetu w Melbourne i Florey Neuroscience Institute, który jest znany ze swojej pionierskiej pracy w dziedzinie instynktownych zachowań. „Po uruchomieniu programu genetycznego doświadczenia, które są częścią realizacji programu, zostają zawarte w ogólnych wzorcach zachowania jednostki, a niektórzy naukowcy wysunęli teorię, że uzależnienie od narkotyków może wykorzystywać nerwowe ścieżki instynktu. W tym badaniu wykazał, że jeden z klasycznych instynktów, głód soli, zapewnia organizację neuronalną, która zaspokaja uzależnienie od opiatów i kokainy”.
Głęboko zakorzenione ścieżki starożytnego instynktu mogą wyjaśniać, dlaczego leczenie uzależnień, którego głównym celem jest abstynencja, jest tak trudne, powiedział Denton. Liedtke powiedział, że może to mieć znaczenie, biorąc pod uwagę znaczny sukces metod podtrzymujących, które nie obejmują abstynencji, takich jak zastępowanie heroiny metadonem i papierosy gumą nikotynową lub plastrami. „Praca otwiera nowe ścieżki eksperymentalnego podejścia do uzależnienia” – powiedział Denton.
Badanie było pierwszym badaniem regulacji genów w podwzgórzu pod kątem apetytu na sól. Zespół zastosował dwie techniki, aby wywołać instynktowne zachowanie u myszy – przez pewien czas odstawili sól w połączeniu z lekiem moczopędnym, a także użyli hormonu stresu ACTH, aby zwiększyć zapotrzebowanie na sól. Liedtke, który jest również powiązany z Duke Center for Translational Neuroscience i Duke Pain Clinics, powiedział, że naukowcy byli zaskoczeni, gdy mogli wykryć, iż geny były „włączone” lub „wyłączone” w apetycie na sól, wzorce te były często znacznie odwrócone w ciągu dziesięciu minut od wypicia roztworu soli przez zwierzęta, na długo zanim jakakolwiek znacząca sól zostanie wchłonięta z jelit do krwiobiegu. Pytanie, jak to się dzieje, jest kłopotliwe i otwiera zupełnie nowe pole do eksploracji, powiedział Liedtke.
Z punktu widzenia przeżywalności tego zachowania, szybkie zaspokojenie apetytu na sól ma sens. Zdolność dzikich zwierząt do szybkiego zrekompensowania zapotrzebowania na sól poprzez gorliwe docieranie do słonego roztworu oznacza, że zubożone zwierzęta mogą pić ku zadowoleniu i szybko odchodzić, zmniejszając ich podatność na drapieżniki.
Zespół badawczy Duke-Melbourne odkrył, że kiedy zwierzę ma silny apetyt na sód, pewien obszar podwzgórza wydaje się być podatny na działanie dopaminy, która jest wewnętrzną walutą mózgu odpowiedzialną za nagrodę. To sugeruje, że stan instynktownej potrzeby, stan zubożenia sodu, „obciąża wiosną” podwzgórze subiektywne doświadczenie nagrody, które następuje, gdy zwierzęta zaspokajają potrzebę – uczucie satysfakcji. Tę koncepcję uzasadnia ich odkrycie, że lokalne działanie dopaminy w podregionie podwzgórza ma kluczowe znaczenie dla instynktownych zachowań zwierząt.
Inni autorzy Duke to Hao Zhang, Andreas Pfenning i Sarah Hochendoner. W zespole z Melbourne znaleźli się Michael McKinley, Andrew Lawrence, John Drago i Lesley Walker z Florey Neuroscience Institute. W skład zespołu wchodził także Donald Hilton z University of Texas Health Science Center w San Antonio.
Źródło historii:
Centrum Medyczne Uniwersytetu Duke. „Apetyt na sól jest powiązany z uzależnieniem od narkotyków”. ScienceDaily. ScienceDaily, 29 lipca 2011. <www.sciencedaily.com/releases/2011/07/110711151451.htm>.
Nasz komentarz: Opisywany powyżej „(…) sukces metod podtrzymujących, które nie obejmują abstynencji, takich jak zastępowanie heroiny metadonem i papierosy gumą nikotynową lub plastrami (…), oraz „(…) obszar podwzgórza wydaje się być podatny na działanie dopaminy, która jest wewnętrzną walutą mózgu odpowiedzialną za nagrodę (…)” potwierdza, że w leczeniu uzależnień wsparcie farmakologiczne jest bardzo ważnym czynnikiem, z której nasz ośrodek z powodzeniem korzysta uzupełniając nim terapię uzależnień.